Alþjóðadagur SÞ gegn kynbundnu ofbeldi

Þann 25. Nóvember var Alþjóðadagur Sameinuðu þjóðanna gegn kynbundnu ofbeldi. Sá dagur markar einnig upphaf 16 daga átaks sem ætlað er að vekja athygli á því kynbundna ofbeldi sem konur og stúlkur um allan heim verða fyrir daglega. Hið alþjóðlega átak er drifið áfram af Women’s Global Leadership Institute og fjölda samtaka sem berjast fyrir réttindum kvenna og stúlkna en yfirskrift átaksins er “Orange the world: End violence against women now!”.

Heimsfaraldur ofbeldis og COVID-19

Öðruvísi heimsfaraldur geisaði fyrir COVID-19: ofbeldi gegn konum, sem hafði áhrif á að minnsta kosti 1 af 3 kvenna og stúlkna. En frá fyrstu mánuðum COVID-lokana, sáu kvennasamtök gífurlega aukningu í fjölda tilkynninga um ofbeldi gegn konum.

Nú, í nýrri skýrslu UN Women þar sem gögnum var safnað frá 13 löndum hefur alvarleiki vandans verið staðfestur. Helstu niðurstöður sýna að:

  1. Tölur eru mismunandi milli landa og svæða en í heildina hefur heimsfaraldurinn aukið reynslu kvenna á ofbeldi og minnkað öryggis tilfinningu þeirra.
  2. Ofbeldi gagnvart konur hefur gríðarlega mikil áhrif á geðheilsu þeirra.
  3. Félagslegir þættir gegna stóru hlutverki í reynslu kvenna af ofbeldi.
  4. Aldur er engin hindrun þegar kemur að ofbeldi gegn konum.
  5. Sérstaklega í aðstæðum heimilisofbeldis, leita konur síður utanaðkomandi aðstoðar.

 

Handbók fyrir fjölmiðlafólk

Í tilefni alþjóðadagsins árið 2019 gaf fastanefnd Kanada í UNESCO ásamt stuðningi frá kanadísku framkvæmdastjórninni fyrir UNESCO út útgáfu handbókarinnar “Reporting on Violence against Women and Girls: a Handbook for Journalists”.

Handbókin er hugsuð út frá ramma UNESCO sem meðal annars hefur það hlutverk að efla fjölmiðlaþróun, fjölmiðlakennslu og jafnrétti í fjölmiðlum. Handbókin er úrræði fyrir fjölmiðlafólk um allan heim sem ætluð er til þess að örva hugleiðingar um núverandi skýrslugerðir, veita upplýsingar og efla og bæta siðferðislega umfjöllun um kynbundið ofbeldi.

Blaðamennska sem þjónar almannahagsmunum er nauðsynleg í baráttunni gegn ofbeldi gegn konum og stúlkum. Þó svo að umfjöllun hafi batnað undanfarin ár sýnir þó núverandi fréttaflutningur um kynbundið ofbeldi að enn sé langt í að hann nái að vera lýsandi í umfangi og dýpt á því sem má lýsa sem alþjóðlegum en þöglum faraldri. Of oft er ofbeldi gegn konum og stúlkum, ef yfirhöfuð er greint frá því, sett til hliðar eða talað um sem fjölskyldumál eða persónuleg mál sem ekki eigi heima í fjölmiðlum, sem grefur þá um leið undan alvarleika þess og sýnir ekki ástandið eins og það er, sem er svo sannarlega áhættumál fyrir almannahagsmuni og þarf að tala um opinberlega.

Handbókin gefur fjölmiðlafólki bæði tillögur og dæmi um góða starfshætti þegar kemur að því að fjalla um þetta mikilvæga málefni en einnig er henni ætlað að hjálpa og takast betur á við þann vanda sem blaðamenn og fjölmiðlafólk stendur frammi fyrir þegar þau greina frá kynbundnum málum.

Nú sem fyrr er málefnið enn brýnna og mikilvægi þess að fjalla um kynbundið ofbeldi gríðarlegt.

Fjölbreyttar raddir – sögur kvenna í blaðamennsku

Þetta árið, styður UNESCO útgáfu ritgerðarsafns eftir Irene Khan sem fjallar um sögur ellefu kvenblaðamanna frá tíu löndum. Sögurnar eru ætlaðar til að vekja athygli á því kynbundna ofbeldi sem kvenblaðamenn verða fyrir og varpa ljósi á nauðsyn þess að blaðamennska endurspegli fjölbreyttar raddir og hversu miklu meira milliverk þurfi að vinna til þess að takast að fullu á við áframhaldandi mismunun kvenkyns blaðamanna, sérstaklega þeirra sem eru í jaðarsettum hópum.

 

16 dagar gegn kynbundnu ofbeldi á samfélagsmiðlum

Hægt er að fylgjast með átakinu  á samfélagsmiðlum undir myllumerkinu #16days, twittersíðu átaksins og á heimasíðu CWGL. 

10 ár af stríði í Sýrlandi

Voices from Syria

Borgarastríðið í Sýrlandi hefur nú staðið yfir í tíu ár. Milljónir barna hafa aldrei þekkt frið og stöðugleika. COVID-19 hefur svo bæst ofan á stríðsástandið.

Áratugur af árásum þar sem innviðir hafa verið eyðilagðir, efnahagurinn hrunið, hungur er viðvarandi og heilbrigðiskerfið er í lamasessi.

  • 387 þúsund manns hafa látist í stríðinu í Sýrlandi samkvæmt tölum frá sýrlensku mannréttindavaktinni.
  • 13,4 milljónir íbúa Sýrlands þurfa á neyðaraðstoð að halda en alls eru 20 milljónir búsettar í Sýrlandi í dag.
  • 100 þúsund hafa látist af völdum pyntinga í fangelsum stjórnvalda og svipaður fjöldi situr enn í fangelsi.
  • 200 þúsund manns er saknað.
  • Efnavopnum hefur verið beitt í 38 skipti og af þeim hefur stjórnarherinn beitt þeim í 32 skipti. 1.400 létust í einni slíkri árás árið 2013.

 

Tíföldun fólks á flótta

Ástandið er slæmt um allt Sýrland. Á síðasta ári hefur verð á matarkörfunni hækkað um meira en 230% og fjölskyldur eiga erfitt með að ná endum saman. 12,4 milljónir Sýrlendinga eiga erfitt með að verða sér úti um mat á hverjum degi og eru yfir 60% barna við hungurmörk. Tvær milljónir glíma við alvarlega hungursneyð.

Innan Sýrlands þarfnast 5 milljónir barna mannúðaraðstoðar. Um 2,6 milljónir barna eru á vergangi og hafa neyðst til að flýja heimili sín og búsetuúrræði margoft og annar eins fjöldi hefur flúið yfir landamærin til nágrannaríkja og búa nú í flóttamannabúðum. Þetta er tíföldun fólks á flótta frá Sýrlandi síðan 2012 sem setur aukið álag á nágrannasamfélögin sem eiga í erfiðleikum fyrir, líkt og t.d. Líbanon.

Einn af hverjum þremur skólum í Sýrlandi er í dag ónothæfur. Yfir 700 skólar hafa verið sprengdir upp, en það er meira en allir leikskólar, grunnskólar, framhaldsskólar og háskólar á Íslandi samanlagt. Auk þess eru skólabyggingar notaðar í hernaðarlegum tilgangi eða til að hýsa fjölskyldur á flótta. Rúmlega 3 milljónir barna frá Sýrlandi eru ekki í skóla lengur, þar af um 40% stúlkna.

Heilbrigðiskerfið liggur í lamasessi og eru aðeins 58% sjúkrahúsa í Sýrlandi starfandi að fullu í dag. 70% heilbrigðisstarfsmanna hafa flúið átökin. COVID-19 faraldurinn hefur bætt gráu ofan á svart, en lítið hefur verið um sýnatöku og því erfitt að sjá heildaráhrif faraldursins. 70% af rafmagnskerfi landsins liggur jafnframt niðri vegna stríðsins.

Einna verst er staðan í norðurhluta landsins. Í norðvesturhlutanum eru milljónir barna á vergangi og hafa margar fjölskyldur flúið mörgum sinnum á síðustu árum. Veturinn hefur verið erfiður sem gerir lífið nánast óbærilegt í köldum tjöldum og skýlum.  Í norðausturhlutanum eru Al-Hol búðirnar þar sem búa nú um 27 þúsund börn af a.m.k 60 þjóðernum við skelfilegar aðstæður.

 

UNICEF á Íslandi í neyðarsöfnun

„Á hverjum einasta degi síðastliðin tíu ár hafa gróf brot verið framin á réttindum barna. Þau hafa verið drepin, særð alvarlega, notuð í vopnuðum átökum og skólarnir þeirra sprengdir í loft upp. Ótal börn hafa drukknað á flótta frá hörmungunum. Börn bera aldrei ábyrgð í stíði en það eru þau sem bera mestan skaða af átökunum,“ segir Steinunn Jakobsdóttir, kynningarstjóri UNICEF á Íslandi.

„Fyrst og fremst þarf að tryggja það að börn séu örugg, fái vernd gegn ofbeldi og þá þjónustu sem þau eiga rétt á og þurfa til að lifa af og eiga möguleika á að byggja upp samfélagið sitt eftir að stríðinu lýkur,“ segir Steinunn.

UNICEF á Íslandi stendur fyrir neyðarsöfnun til að hjálpa börnum í Sýrlandi sem búa við ólýsanlega neyð. Þú getur hjálpað með því að senda sms-ið STOPP í nr 1900 (1.900 krónur) eða með því að styðja hér.

UNICEF og samstarfsaðilar veita börnum og fjölskyldum þeirra í Sýrlandi og í nágrannaríkjum Sýrlands sálræna aðstoð og fjárhagslegan stuðning, útvega hreint vatn, bólusetja börn, styðja formlega og óformlega menntun barna og ungmenna og meðhöndla börn við vannæringu svo nokkuð sé nefnt. Auk þess vinnur UNICEF að því að bæta aðgengi að grunnþjónustu fyrir fötluð börn og útvega hjálpartæki.  

Það er enginn sigurvegari í þessu stríði. Það er löngu kominn tími til að stríðandi aðilar leggi niður vopn og setjist að samningaborðinu. Friður er eina leiðin út úr þessari martröð. UNICEF ákallar alla stríðandi aðila, áhrifavalda þeirra og alþjóðasamfélagið allt að tryggja tafarlausa pólitíska lausn á stríðinu í Sýrlandi. Auk þess krefst UNICEF eftirfarandi; 

  • Styðja þarf börn sem hafa verið tekin inn í vopnaða hópa að aðlagast samfélögum sínum á ný og flytja börn erlendra ríkisborgara á öruggan hátt til sinna heimalanda;  
  • Binda þarf enda á árásir á börn og óbreytta borgara, skóla, spítala, heilsugæslur og vatnsveitur; 
  • Endurnýja þarf ályktun Öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna um aðstoð yfir landamæri til að hjálparstofnanir geti áfram flutt lífsnauðsynleg hjálpargögn yfir til Sýrlands; 
  • Halda þarf áfram að styðja hjálparsamtök með fjárframlögum til þess að hægt sé að veita þeim milljónum barna sem þurfa lífsnauðsynlega neyðaraðstoð. 

Jóna Þór­ey kjörin ung­menna­full­trúi Ís­lands hjá Sameinuðu þjóðunum á sviði mann­réttinda

Jóna Þórey Pétursdóttir hefur verið kjörin nýr ungmennafulltrúi Íslands hjá Sameinuðu þjóðunum á sviði mannréttinda. Kjörið fór fram á sambandsþingi Landssambands ungmennafélaga (LUF) síðastliðinn laugardag.

Sem ungmennafulltrúi Íslands mun Jóna Þórey sækja allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna í september fyrir hönd ungs fólks á Íslandi.

Jóna Þórey er forseti Rannveigar – Ungra jafnaðarmanna í Kópavogi, en jafnframtt var hún forseti Stúdentaráðs Háskóla Íslands árin 2019-2020. Þar barðist hún fyrir mannúðlegra háskólasamfélagi og mótmælti tanngreiningum á fylgdarlausum ungmennum og börnum á flótta í samstarfi við No Borders Iceland.

Þá kom Jóna Þórey að skipulagningu jafnréttisþings forsætisráðuneytisins í fyrra, tók þátt í pallborði á Women Political Leaders Forum og sótti loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna árið 2019, COP25, þar sem hún tók þátt í pallborðsumræðum til að krefjast aðgerða í þágu kynslóða framtíðarinnar.

Jóna hlaut nýverið inngöngu í meistaranám í mannréttindalögfræði við háskólann í Edinborg þar sem hún mun sérhæfa sig enn frekar í greininni og loftslagsréttlæti.

Er friðurinn úti?

Er friðurinn úti?

4. þáttur: Rödd Íslands á alþjóðavettvangi

 

Þessi 4. þáttur friðarhlaðsins snýst um rödd, rödd Íslands á alþjóðavetvangi.

Spurt er: Hefur Ísland rödd á alþjóðavettvangi? Getur Ísland haft áhrif í alþjóðakerfinu þegar kemur að því að sporna gegn ofbeldi og stuðla að friði á heimsvísu?

 

Hlaðvarpið er hluti af „Friðardögum í Reykjarvík 2020“ og er þessi þáttur í samstarfi við Utanríkisráðnuneytið og félag Sameinuðu þjóðanna á Íslandi.

 

Umsjónarmaður þáttana er Margrét Marteinsdóttir, fjölmiðlakona. Í þáttunum er m.a. rætt við  Rósu Guðrúnu Erlingsdóttur, formann hjá „Kynslóð jafnréttis“ um þátttöku Íslands í átaki UN Women.

 

Píu Hansson – Forstöðumann Höfða friðarseturs og Alþjóðamálastofnunar Háskóla Íslands, um stærstu áskoranirnar sem framundan eru í friðarmálum og möguleika smáríkja til áhrifa á alþjóðavettvangi.

 

Birnu Þórarinsdóttur – Framkvæmdastýru UNICEF á Íslandi og Stellu Samúelsdóttur – framkvæmdastýru UN Women á Íslandi um möguleika Íslands til að setja mál á dagskrá á alþjóðavísu þegar kemur að því að vinna gegn kynbundnu ofbeldi og ofbeldi gagnvart börnum.

 

Þá kemur Davíð Logi Sigurðsson frá  Alþjóða- og Þróunarsamvinnuskrifstofu utanríkisráðuneytisins og fjallar um setu Íslands í mannréttindaráði Sameinuðu þjóðanna,

 

Baldri Þórhallssyni – Prófessor í stjórnmálafræði við Háskóla Íslands fjallar um það hvort lítil ríki eins og Ísland geti orðið leiðandi í mannréttindamálum.

 

Björn Bjarnason um mikilvægi norræns samstarf þegar kemur að friði.

 

Davíð svarar meðal annars þeirri spurningu: Hvað náðum við að gera á þessu eina og hálfa ári þar sem Ísland var með setu í mannréttindaráði Sameinuðu þjóðanna?

 

,,Við lögðum upp með það þegar við vorum kjörin í mannréttindaráðið, við vissum að við yrðum stuttum tíma í ráðinu. Ríki sitja venjulega 3 ár en kjör okkar í ráðið kom þannig til að við förum inn á miðju kjörtímabili við vissum að þetta yrði stuttur tími”

 

Við vildum fara inn í ráðið og gera eitthvað ekki bara fara og sitja þar og taka þátt í atkvæðargreiðslum og flytja ræður og svo framvegis, heldur setja ákveðin mál á oddinn. Það eru nokkrir hlutir sem ég myndi vilja nefna í þeim efnum –

 

Í fyrsta lagi hverjir sitja i ráðinu? Utanríkisráðherra hefur talað nokkrum sinnum um það og gerði það áður en við vorum kosin inn í ráðið að það skipti máli hvaða ríki sem eiga sæti í mannréttindarráðinu séu að reyna að uppfylla kröfur um það að vera leiðandi i mannréttindarmálum. Að þau ríki sem sitja í mannréttindarráðinu séu allavega að reyna stuðla að bættum mannréttindum “

 

Hlaðvarpið er mjög áhugavert. Fyrir þá sem hafa áhuga á að hlusta á hlaðvarpið í heild sinni er hægt að nálgast þáttinn hér: https://ams.hi.is/is/publication/43/