10 ár af stríði í Sýrlandi

Voices from Syria

Borgarastríðið í Sýrlandi hefur nú staðið yfir í tíu ár. Milljónir barna hafa aldrei þekkt frið og stöðugleika. COVID-19 hefur svo bæst ofan á stríðsástandið.

Áratugur af árásum þar sem innviðir hafa verið eyðilagðir, efnahagurinn hrunið, hungur er viðvarandi og heilbrigðiskerfið er í lamasessi.

  • 387 þúsund manns hafa látist í stríðinu í Sýrlandi samkvæmt tölum frá sýrlensku mannréttindavaktinni.
  • 13,4 milljónir íbúa Sýrlands þurfa á neyðaraðstoð að halda en alls eru 20 milljónir búsettar í Sýrlandi í dag.
  • 100 þúsund hafa látist af völdum pyntinga í fangelsum stjórnvalda og svipaður fjöldi situr enn í fangelsi.
  • 200 þúsund manns er saknað.
  • Efnavopnum hefur verið beitt í 38 skipti og af þeim hefur stjórnarherinn beitt þeim í 32 skipti. 1.400 létust í einni slíkri árás árið 2013.

 

Tíföldun fólks á flótta

Ástandið er slæmt um allt Sýrland. Á síðasta ári hefur verð á matarkörfunni hækkað um meira en 230% og fjölskyldur eiga erfitt með að ná endum saman. 12,4 milljónir Sýrlendinga eiga erfitt með að verða sér úti um mat á hverjum degi og eru yfir 60% barna við hungurmörk. Tvær milljónir glíma við alvarlega hungursneyð.

Innan Sýrlands þarfnast 5 milljónir barna mannúðaraðstoðar. Um 2,6 milljónir barna eru á vergangi og hafa neyðst til að flýja heimili sín og búsetuúrræði margoft og annar eins fjöldi hefur flúið yfir landamærin til nágrannaríkja og búa nú í flóttamannabúðum. Þetta er tíföldun fólks á flótta frá Sýrlandi síðan 2012 sem setur aukið álag á nágrannasamfélögin sem eiga í erfiðleikum fyrir, líkt og t.d. Líbanon.

Einn af hverjum þremur skólum í Sýrlandi er í dag ónothæfur. Yfir 700 skólar hafa verið sprengdir upp, en það er meira en allir leikskólar, grunnskólar, framhaldsskólar og háskólar á Íslandi samanlagt. Auk þess eru skólabyggingar notaðar í hernaðarlegum tilgangi eða til að hýsa fjölskyldur á flótta. Rúmlega 3 milljónir barna frá Sýrlandi eru ekki í skóla lengur, þar af um 40% stúlkna.

Heilbrigðiskerfið liggur í lamasessi og eru aðeins 58% sjúkrahúsa í Sýrlandi starfandi að fullu í dag. 70% heilbrigðisstarfsmanna hafa flúið átökin. COVID-19 faraldurinn hefur bætt gráu ofan á svart, en lítið hefur verið um sýnatöku og því erfitt að sjá heildaráhrif faraldursins. 70% af rafmagnskerfi landsins liggur jafnframt niðri vegna stríðsins.

Einna verst er staðan í norðurhluta landsins. Í norðvesturhlutanum eru milljónir barna á vergangi og hafa margar fjölskyldur flúið mörgum sinnum á síðustu árum. Veturinn hefur verið erfiður sem gerir lífið nánast óbærilegt í köldum tjöldum og skýlum.  Í norðausturhlutanum eru Al-Hol búðirnar þar sem búa nú um 27 þúsund börn af a.m.k 60 þjóðernum við skelfilegar aðstæður.

 

UNICEF á Íslandi í neyðarsöfnun

„Á hverjum einasta degi síðastliðin tíu ár hafa gróf brot verið framin á réttindum barna. Þau hafa verið drepin, særð alvarlega, notuð í vopnuðum átökum og skólarnir þeirra sprengdir í loft upp. Ótal börn hafa drukknað á flótta frá hörmungunum. Börn bera aldrei ábyrgð í stíði en það eru þau sem bera mestan skaða af átökunum,“ segir Steinunn Jakobsdóttir, kynningarstjóri UNICEF á Íslandi.

„Fyrst og fremst þarf að tryggja það að börn séu örugg, fái vernd gegn ofbeldi og þá þjónustu sem þau eiga rétt á og þurfa til að lifa af og eiga möguleika á að byggja upp samfélagið sitt eftir að stríðinu lýkur,“ segir Steinunn.

UNICEF á Íslandi stendur fyrir neyðarsöfnun til að hjálpa börnum í Sýrlandi sem búa við ólýsanlega neyð. Þú getur hjálpað með því að senda sms-ið STOPP í nr 1900 (1.900 krónur) eða með því að styðja hér.

UNICEF og samstarfsaðilar veita börnum og fjölskyldum þeirra í Sýrlandi og í nágrannaríkjum Sýrlands sálræna aðstoð og fjárhagslegan stuðning, útvega hreint vatn, bólusetja börn, styðja formlega og óformlega menntun barna og ungmenna og meðhöndla börn við vannæringu svo nokkuð sé nefnt. Auk þess vinnur UNICEF að því að bæta aðgengi að grunnþjónustu fyrir fötluð börn og útvega hjálpartæki.  

Það er enginn sigurvegari í þessu stríði. Það er löngu kominn tími til að stríðandi aðilar leggi niður vopn og setjist að samningaborðinu. Friður er eina leiðin út úr þessari martröð. UNICEF ákallar alla stríðandi aðila, áhrifavalda þeirra og alþjóðasamfélagið allt að tryggja tafarlausa pólitíska lausn á stríðinu í Sýrlandi. Auk þess krefst UNICEF eftirfarandi; 

  • Styðja þarf börn sem hafa verið tekin inn í vopnaða hópa að aðlagast samfélögum sínum á ný og flytja börn erlendra ríkisborgara á öruggan hátt til sinna heimalanda;  
  • Binda þarf enda á árásir á börn og óbreytta borgara, skóla, spítala, heilsugæslur og vatnsveitur; 
  • Endurnýja þarf ályktun Öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna um aðstoð yfir landamæri til að hjálparstofnanir geti áfram flutt lífsnauðsynleg hjálpargögn yfir til Sýrlands; 
  • Halda þarf áfram að styðja hjálparsamtök með fjárframlögum til þess að hægt sé að veita þeim milljónum barna sem þurfa lífsnauðsynlega neyðaraðstoð. 

Neyðarsöfnun UNICEF fyrir börn í Jemen

Mannúðarástandið í Jemen er gríðarlega slæmt. Þúsundir hafa verið drepnir og milljónir hafa þurft að flýja heimili sín. Átökin hafa staðið í yfir þrjú ár en þau hófust í mars 2015 eftir að Hútar tóku yfir ríkisstjórn Jemen að Sádí-Arabar blönduðu sér inn í átökin. Núna hefur ein fátækasta þjóð í Miðausturlöndunum orðið að blóðugum vettvangi fyrir innanlandsátök og átök á milli stórveldanna í Miðausturlöndum.

Hvernig byrjaði þetta allt saman? Eftir að einræðisherrum í öðrum ríkjum Miðausturlanda var steypt af stóli í Arabíska vorinu 2011 Jemenar það líka. Forseti Jemen, Ali Abdullah Saleh var neyddur til þess að láta af völdum til Abdrabbuh Mansour Hadi í nóvember 2011, en valdaumskiptin mistókust. Í kjölfarið varð  mikið atvinnuleysi, fæðuóöryggi, sjálfsmorðsárásir og  aðskilnaðarhreyfing í suður-Jemen varð til. Þá byrjaði borgarastyrjöldin.

Stríðandi fylkingar eru annars vegar Hútar, pólitískur Sjía uppreisnarhópur sem eru hliðhollir fyrrum forseta Jemen, Ali Abdullah Saleh. Og þeir sem hliðhollir eru nýju ríkisstjórninni hans Abdrabbuh Mansour Hadi hins vegar. Árið 2014 náðu Hútar að taka yfir Sanaa höfuðborg Jemen og í byrjun 2015 reyndu þeir að taka yfir allt Jemen og neyddist þá Hadi til að flýja til Sádi-Arabíu. Það var þá sem Sádar litu á Húta sem yfirvofandi ógn og höfðu áhyggjur að þetta gæti verið tækifæri fyrir Íran að ná yfirráðssvæði við landamæri sín. Sádar kenna Írönum um að styðja við Húti uppreisnarmennina en Tehran neitar allri sök, svo Sádar stofnuðu Bandalag með Sameinuðu Furstadæmunum, Senegal, Súdan, Katar og Barein og byrjuðu loftárásir á Jemen.

Ástandinu í Jemen hefur hrakað verulega síðan þá, en yfir tíu þúsund manns hafa látið lífið og þrjár milljónir manna hafa þurft að yfirgefa heimili sín. Bandalag Sáda vilja endurheimta ríkisstjórn Hadi en ekki hefur tekist að ná aftur yfirráðssvæði Húta í norður-Jemen né höfuðborginni Sanaa. Á meðan að styrjöldin hefur geisað hafa liðsmenn Al-Qaeda og Isis nýtt sér tækifærið og náðu svæði undir sinni stjórn í suður-Jemen, en hafa tapað nánast öllum yfirráðum yfir þeim svæðum.

Eins og í öllum stríðum þá eru helstu fórnarlömb átakanna óbreyttir borgarar og þá sérstaklega börn. Eyðileggingin hefur orsakað mikin skort á matvælum og eldsneyti  og hefur það ýtt yfir 16 milljón manna í hungursneyð, af þeim eru 2 milljónir börn og stór hluti þeirra er í lífshættu. Einnig hefur meirihluti landsmanna engan aðgang að hreinu vatni og sorp og skólp mengun veldur sjúkdómafaraldri.

Stríðið í Jemen er stríð gegn börnum. UNICEF á Íslandi hefur hafið neyðarsöfnun fyrir börn í Jemen undir yfirskriftinni „má ég segja þér svolítið?“ Með þessu átaki vill UNICEF beina sjónum almennings að neyð barna í Jemen og leyfa börnum í landinu að segja sögu sína. Neyðarátakið er byggt á raunverulegum sögum barna sem hafa upplifað hörmungar sem heimurinn horfir framhjá, á hverjum einasta degi. Það sem hefur verið ómetanleg hjálp í Jemen er UNICEF, sem hefur veitt milljónum barna neyðarhjálp síðustu ár við gífurlega erfiðar aðstæður. Framlögin úr neyðarsöfnuninni munu fara í að veita lífsnauðsynlega neyðaraðstoð í Jemen, m.a að meðhöndla börn gegn vannæringu, tryggja vatns- og hreinlætisaðstöðu til að koma í veg fyrir útbreiðslu sjúkdóma, bólusetja börn gegn mænusótt, dreifa skólagögnum og setja upp barnvæn svæði þar sem kennsla getur farið fram og hægt er að veita börnum sálræna aðstoð til að vinna úr áföllum sínum.

Stríðandi fylkingar hafa ekki sýnt merki um að gefast upp og er engin lausn í sjónmáli.  UNICEF hefur kallað eftir því að allir aðilar að átökunum sem og alþjóðasamfélagið vinni tafarlaust að friðsamlegri lausn og bindi enda á ofbeldið gegn börnum í Jemen. Hægt er að hjálpa með því að senda SMS-ið JEMEN í nr. 1900 og gefa þannig 1900 krónur í neyðaraðgerðir UNICEF í Jemen.  Sú upphæð samsvarar t.d rúmlega tveggja vikna meðferð gegn vannæringu fyrir eitt barn.