Á dögunum fóru vinningshafar í samkeppni ungs fólks til New York að heimsækja höfuðstöðvar Sameinuðu þjóðanna.

Þau Eybjört Ísól Torfadóttir, nemandi Kvennaskólans í Reykjavík og Þröstur Flóki Klemensson, nemandi Háteigsskóla báru sigur út býtum með sögum sínum um heimsmarkmiðin í tengslum við mannréttindi og frið í heiminum. Feður þeirra beggja ferðuðust með þeim sem forráðamenn ásamt Völu Karen, framkvæmdastjóra Félags Sameinuðu þjóðanna á Íslandi.

Flogið var út að morgni sunnudags 21. apríl með Icelandair til New York. Næstu daga á milli þess sem ungmennin nutu þess að skoða sig um í borginni áttu þau fundi með fastanefnd Íslands hjá Sameinuðu þjóðunum, í höfuðstöðvum Barnahjálpar SÞ, UNICEF og enduðu í vettvangsferð um höfuðstöðvar Sameinuðu þjóðanna með fulltrúa fastanefndarinnar.

Hjá UNICEF hittu ungmennin þær Lóu Magnúsdóttir og Sólrúnu Engilbertsdóttir sem báðar hafa starfað hjá samtökunum um margra ára skeið, meðal annars í Rúanda, Panama, Pakistan, Síerra Léone og Kenía. Rædd voru ólík verkefni Barnahjálparinnar frá upphafi um víða veröld sem og staða barna í dag.

Því næst hittu ungmennin fastafulltrúa Íslands hjá Sþ, Jörund Valtýsson og Guðrúnu Þorbjörnsdóttir starfsmann fastanefndarinnar. Jörundur fjallaði um málefni fastanefndarinnar á vettvangi SÞ og þau áherslumál sem eru í brennidepli nú, meðal annars undirbúning fyrir Leiðtogafund framtíðarinnar (e. Summit of the Future) sem haldinn verður dagana 22-23. september í höfuðstöðvunum á meðan UNGA stendur, stærstu diplómatísku viku heimsins þar sem allir leiðtogar heimsins mæta og ávarpa allsherjarþing Sameinuðu þjóðanna. Ræddi hann ennfremur mikilvægi aðkomu ungs fólks og raunverulega þátttöku þeirra í málefnum eins mikilvægum og þeim er varða framtíðina og aukningu og sýnleika ungs fólks á viðburðum SÞ.

Eftir góðar samræður við fulltrúa fastanefndarinnar fylgdi Ágúst Flygenring hópnum að höfuðstöðvum Sameinuðu þjóðanna, þar sem saga byggingarinnar var krufin, sem og helstu minnisvarðar og salir voru þræddir. Hópurinn fékk að sjá frá fundi sem átti sér stað í allsherjarþinginu, þegar fundi lauk í öryggisráðinu, sal efnahags- og félagsmálaráðsins og að lokum undirbúning fyrir viðburð í sal gæsluverndarráðsins sem síðustu ár hefur mikið verið notaður fyrir viðburði tengda heimsmarkmiðunum um sjálfbæra þróun.

Ferðin var afar vel heppnuð og mikil ánægja ríkti meðal hópsins með heimsóknina og þökkum við hjá Félagi Sameinuðu þjóðanna fastanefnd Íslands kærlega fyrir að taka svo vel á móti öllum og aðstoðina við undirbúning heimsóknarinnar.

Þá þökkum við einnig Icelandair sérstaklega en þau gerðu það að verkum að hópurinn hafði tækifæri til þess að fljúga út og kynna sér betur þá fjölbreyttu starfsemi sem fram fer hjá Sameinuðu þjóðunum.

Meðfylgjandi eru fleiri myndir frá heimsókninni. 

Þann 15. maí næstkomandi býður Félag Sameinuðu þjóðanna á Íslandi (e. United Nations Association Iceland) upp á vinnustofu fyrir ungmenni um mannréttindi og heimsmarkmiðin um sjálfbæra þróun. 

**Vinnustofan er hluti af Norden 0-30 verkefni sem Félagið er hluti af ásamt UNA Finnlandi og UNA Svíþjóð.**

Birta B. Kjerúlf var kosin ungmennafulltrúi Íslands hjá Sameinuðu þjóðunum á sviði kynjajafnréttis á fundi leiðtogaráðs Landssambands ungmennafélaga (LUF) þann 26. apríl 2023. Þar að auki hefur hún setið í stýrihóp forsætisráðuneytisins um kynslóð jafnréttis en það fylgir kjöri í stöðuna.

Birta flaug til New York nú í mars þar sem hún var hluti af íslenskri sendinefnd sem sótti 68. Kvennanefndarfund Sameinuðu þjóðanna (e. CSW – Commission on the Status of Women) sem haldinn er árlega.  Meginþema fundarins í ár sneri að því að flýta fyrir því að jafnrétti kynjanna náist sem og valdefling kvenna og stúlkna með því að taka á fátækt, efla stofnanir og fjárfestingar með kynjasjónarmið að leiðarljósi. (e. „Accelerating the achievement of gender equality and the empowerment of all women and girls by addressing poverty and strengthening institutions and financing with a gender perspective“).

Ég er afar þakklát fyrir bæði tækifærin til að taka til máls og það eru einmitt þau augnablik sem standa upp úr þegar ég lít til baka. 

Viðvera Birtu á Kvennanefndarfundinum einkenndist að því að sitja opinbera viðburði, hliðarviðburði, efla tengsl við ungmennafulltrúa annarra landa og að tala máli íslenskra ungmenna en Birta fékk tvívegis tækifæri til þess að tala fyrir hönd íslenskra ungmenna, annars vegar á hliðarviðburði fastanefndar ESB hjá Sameinuðu þjóðunum um tengsl milli kynjajafnréttis og menntunnar og hins vegar á opinberum ungmennaviðburði CSW, þar sem ungmennafulltrúar aðildarríkjanna fóru með opinber erindi. Í báðum erindum lagði hún áherslu á aukið samráð við ungmenni á öllum stigum ákvarðanatöku, bakslag í réttindum hinsegin fólks og kvenna og mikilvægi þess að auka og bæta skilyrði til menntunar. Aðspurð hvað hafi staðið mest upp úr þessa viku sem hún var í New York, nefnir hún þessi tækifæri þar sem hún fékk að leggja lóð sín á vogaskálarnar.

Þó nokkur ungmenni voru viðstödd þingið að sögn Birtu en hún komst í samband við aðra ungmennafulltrúa áður en hún hélt út. Settu þau upp sín á milli sameiginlega spjallrás og skiptust þar á upplýsingum og ábendingum um allar hliðar fundarins. Þá nefnir hún að í gegnum þetta tengslanet hafi hún fengið tækifærið til að tala fyrir hönd íslenskra ungmenna á hliðarviðburði fastanefndar ESB hjá Sameinuðu þjóðunum. Á milli þess sem ungmennafulltrúarnir fóru saman á viðburði eða hittust í kaffipásum að þá gátu þau leitað til hvers annars þegar þau þurftu á stuðningi eða aðstoð að halda. Tengingar reyndust einstaklega dýrmætar fyrir Birtu, þá hafi sérstaklega stuðningur við undirbúning fundarins munað hana miklu og að hann muni nýtast vel áfram í undirbúningi fyrir 69. Kvennanefndarfundarins, sem marka mun 30 ára afmæli Pekingsáttmálans. Pekingsáttmálinn leit einmitt dagsins ljós árið 1995 á Kvennanefndarfundi SÞ í Peking í Kína en á þeim fundi var samþykkt yfirlýsing og aðgerðaáætlun í tólf köflum sem var ætlað að bæta stöðu kvenna í heiminum og markaði sáttmálinn mikil tímamót.

Aðkoma ungs fólks er gríðarlega mikilvæg á viðburði sem þessum. Ungmenni hafa sérstökum hagsmunum að gæta, þar sem við erum þau sem munu taka á móti heiminum sem er í mótun einmitt núna. Enn fremur eru ungmenni einmitt þau sem hafa drifkraftinn, framsýnina og hugsjónina sem þarf til að stýra stefnunni í rétta átt. 

Þegar Birta var spurð um þátttöku ungs fólks á viðburðum líkt og þessum sagði hún aðkomu þeirra gríðarlega mikilvæga og að mikilvægt sé að sofna ekki á verðinum, að háleit markmið til að drífa áfram framfarir í málaflokknum séu nauðsynleg. Þá minnti hún á að ungmenni í dag séu framtíðin og mikilvægt sé að ákvarðarnir sem teknar eru í dag séu hagsmunamál ungmenna sem tekið sé mark á. Sögulega hefur þáttaka ungmenna á Kvennaenefndarfundum ekki verið nægilega góð, og segir Birta að það sé einna helst vegna þess að fundurinn hafi ekki verið nægilega aðgengilegur ungmennum, og að opinber ungmennaviðburður hafi aðeins átt sér stað í fyrsta skipti fyrir tveimur árum síðan, á 66. Kvennanefndarfundinum. Engu að síður telur hún að ungmennastarf í tengslum við fundinn styrkist með hverju árinu og að það hafi alla burði til þess að hafa raunveruleg áhrif á jafnréttismál á alþjóðavísu, sé rétt farið að því að tryggja aðkomu og raunverulega þátttöku ungs fólks á viðburðum sem þessum.

Þá nefnir Birta að íslensk stjórnvöld geti bætt um betur og aukið enn frekar aðkomu ngmenna að ákvarðanatöku með því að gera stefnumótunarferlið gagnsærra, svo ungmenni, ungmennafélög og önnur almenn félagasamtök geti betur svarað sviptingum í stefnumótun.

Það er mikilvægt að stjórnvöld sæki til ungmenna oftar og af meiri alvöru. Eins og staðan er núna er samstarf og stuðningur stjórnvalda við ungmennafélög ekki nægur til að tryggja aðkomu íslenskra ungmenna að stefnumótunarferli um málefni sem snerta hagsmuni þeirra. Ég hvet íslensk stjórnvöld til að taka af skarið og setja fordæmi fyrir frekari og þýðingarmeiri inngildingu ungmenna í aðgerðum sínum, bæði innanlands og á alþjóðavísu.

Að lokum nefnir hún að blikur séu á lofti um afturför í tengslum við hagsmunastarf ungmennafélaga, en nýlega hafi Svíþjóð dregið úr starfi ungmennafulltrúa Sameinuðu þjóðanna og Bretland hætt mikilvægum fjárhagsstuðningi til Landssambands ungmennafélaga þar í landi. ,,Þetta er auðvitað mannréttindamál í grunninn og að draga úr áhrifum ungs fólks og rödd þeirra er mikilvæg aðför að lýðræðinu”, segir Birta. Það sé mikilvægt að Ísland fari ekki sömu leið og hvetur hún íslensk stjórnvöld til þess að tryggja og efla enn frekar raunverulega og inngildandi aðkomu allra ungmenna að ákvarðanatöku og stefnumótun sem þau varða.

*Ungmennafulltrúar Íslands skipa sendinefnd Landssambands ungmennafélaga (LUF) hjá Sameinuðu þjóðunum. Ungmennafulltrúar eru lýðræðislega kjörnir af aðildarfélögum LUF og sækja viðburði Sameinuðu þjóðanna í umboði íslenskra ungmenna. Fræðast má um fleiri ungmennafulltrúa hér.

Sendinefnin er samstarfsverkefni LUF og Félags Sameinuðu þjóðanna á Íslandi sem vinna að aukinni þátttöku Ungmennafulltrúa Íslands á viðburðum Sameinuðu þjóðanna (e. UN Youth Delegation Programme.) Ungmennafulltrúarnir sækja viðburði í samstarfi eftirfarandi ráðuneyti: Forsætisráðuneytið, umhverfis- orku-, og loftslagsráðuneytið, utanríkisráðuneytið, mennta- og barnamálaráðuneytið auk menningar- og viðskiptamálaráðuneytisins.

Dagana 3-5. apríl var haldinn árlegur norrænn fundur Félaga Sameinuðu þjóðanna í Kaupmannahöfn. Á fundinum hitta norrænu félögin helstu samstarfsstofnanir Sameinuðu þjóðanna sem starfa í UN City og ræða áherslur í starfi þeirra á árinu og samstarf í tengslum við útgáfur skýrslna, þátttöku í herferðum og almennri kynningarstarfsemi.

Þær stofnanir SÞ sem Félagið á Íslandi á í mestu samstarfi við eru Mannfjöldasjóður SÞ (UNFPA), Þróunaráætlun SÞ (UNDP), Matvælaáætlun SÞ (WFP), Flóttamannastofnun SÞ (UNHCR), Stofnun SÞ um jafnrétti og valdeflingu kvenna (UN Women) og Barnahjálp SÞ (UNICEF).

Í þetta sinn voru einnig á dagskrá fundir norrænu Félaganna með Norðurlandaráði en á árinu 2024 er íslenski þingmaðurinn Bryndís Haraldsdóttir forseti Norðurlandaráðs. Með henni í för var Kristína Háfoss, framkvæmdastjóri Norðurlandaráðs og ræddu Félögin um framtíðar möguleika samstarfs og samvinnu á hinum ýmsu sviðum. Að fundi loknum héldu framkvæmdastjóri og formaður íslenska Félagsins á fund með Norðurlandaráði í UN City þar sem rætt var við fulltrúa frá Matvælaáætlun SÞ og Mannfjöldasjóð SÞ á Norðurlöndunum.

Dagana 11-13. mars hélt hópur íslenskra ungmenna undir handleiðslu Félags Sameinuðu þjóðanna til Helsinki á opnunarráðstefnu norræns ungmennaverkefnis sem er samvinna milli Félags SÞ í Finnlandi, Svíþjóðar og Íslands. ‘Hæft ungt fólk hvetur til heildrænnar nálgunar á sjálfbærri þróun og grænum umskiptum’ er heiti verkefnisins sem er styrkt af Norrænu ráðherranefndinni.

Verkefnið miðar að því að ungmennin fræðist um sjálfbæra þróun og mannréttindi, eftirlits- og skýrslugjafarkerfi innan SÞ og í viðkomandi Norðurlöndum. Þá er lagt sérstaka áherslu á að ungmennin öðlist færni til þess að leggja markvisst af mörkum til landrýniskýrslna (Voluntary National Reviews), annað hvort sem hluta af skýrslu stjórnvalda eða í skuggaskýrslum borgarasamfélagsins, sem taka mið af stöðu innleiðingar heimsmarkmiðanna.

Í verkefninu koma saman ungmennafulltrúar Félaga SÞ, ungmennafulltrúar hjá SÞ og önnur virk ungmenni frá Finnlandi, Svíþjóð, Íslandi og Eistlandi auk fulltrúa í ungmennaráði Sama.

Á opnunarráðstefnunni fóru fjögur íslensk ungmenni, þar af voru þrjú sérstaklega valin úr hópi umsækjenda og svo ungmennafulltrúi Íslands hjá SÞ á sviði sjálfbærrar þróunar. Þá var Hafdís Hanna Ægisdóttir, formaður Sjálfbærnistofnunar hjá Háskóla Íslands með opnunarerindi um smitáhrif (e. spillover effect) og mælingar á þeim í norrænum samanburði og hvað hægt sé að gera til þess að minnka þau en Sjálfbærnistofnun HÍ framkvæmdi úttekt að beiðni stjórnvalda í fyrra á smitáhrifum Íslands fyrir landrýniskýrslu Íslands en hana má lesa hér.

Hátt í 40 ungmenni tóku þátt í opnunarráðstefnunni sem stóð yfir tvo daga. Meðal annarra erinda á dagskrá var sérstök umfjöllun Félags SÞ á Íslandi um stöðumat borgarasamfélagsins í skýrslu stjórnvalda sem kynnt var í júlí sl. hjá SÞ, aðkomu ungmenna í íslensku skýrslunni og hvað má gera betur, hvernig landrýniskýrslur geta haft áhrif á alþjóðlega stefnumótun og að lokum erindi um græn umskipti og áhrif þeirra á samfélag Sama í Finnlandi.

Næst verða tveir viðburðir haldnir í lok apríl og júní þar sem ungmennin fá frekari fræðslu, tæki og tól í hendurnar til þess að vinna áfram verkefnið og verður það haldið af Félagi SÞ í Mannréttindahúsinu og verða þær vinnustofur opnar áhugasömum ungmennum. Í haust lýkur svo verkefninu á lokaráðstefnu í Eistlandi.

Stefanía Sigurdís Jóhönnudóttir, 24 ára Akureyringur sem stundar bachelornám í mannréttindafræði við Háskólann í Malmö var um síðustu helgi kosinn nýr ungmennafulltrúi Íslands hjá SÞ á sviði mannréttinda.  Kosningin fór fram á Sambandsþingi Landssambands Ungmennafélaga (LUF) en þar sem hún var í framboði fyrir hönd Samband íslenskra nemenda erlendis (SÍNE), sem er eitt 42 aðildafélaga LUF.

Stefanía Sigurdís er um þessar mundir að vinna að lokaritgerðinni sinni við háskólann í Malmö þar sem hún hlaut nýlega skólastyrk til að ferðast til Malasíu og framkvæma eigin rannsókn en hún hyggst flytja aftur heim til Íslands í sumar. Hún hefur að eigin sögn verið afar virk í kvenréttinda- og femínista umræðu á Íslandi áður en hún hóf námið úti. Einnig hefur hún skrifað greinar fyrir Jafnréttisstofu og aðra miðla um jafnrétti á Íslandi, þar á meðal var hún annar stjórnanda sjónvarps- og podcast þáttanna ‘VAKNAÐU‘ sem framleiddir voru af sjónvarpstöðinni norðlensku, N4, þar rætt var við ýmsa gesti um margs konar hliðar jafnréttis á Íslandi. Þá hlaut Stefanía Sigurdís jafnréttisviðurkenningu Akureyrarbæjar árið 2019.

Hún kveðst spennt fyrir að taka við þeim mikilvægu verkefnum sem fylgja því að vera ungmennafulltrúi Íslands á sviði mannréttinda og segist vilja leggja sig alla fram við að koma skoðunum og athugasemdum ungmenna á framfæri í tengslum við málaflokkinn.

Félag Sameinuðu þjóðanna á Íslandi ásamt utanríkisráðuneytinu bjóða til kynningarfundar um ungliðastöður á vegum Sameinuðu þjóðanna á morgun, 27. febrúar. Linkur á fundinn er aðgengilegur á Facebook viðburði fundarins.

Fundurinn verður rafrænn og hefst hann kl. 12:00.

Dagskrá fundarins er svohljóðandi:

Að fundinum loknum mun upptaka verða aðgengileg á Youtube rás Félagsins.